Van 14 tot en met 17 november vond in Praag het EOSC Symposium plaats. Dat is het jaarlijkse event dat heel wat stakeholders van ministeries, beleidsmakers, onderzoeksorganisaties, -infrastructuren en -gemeenschappen uit heel Europa en daarbuiten bijwonen. Er wordt gereflecteerd over de belangrijkste resultaten en strategische uitdagingen van de EOSC (European Open Science Cloud), en er worden prioriteiten en concrete acties op Europees, nationaal en institutioneel niveau vastgesteld om de uitvoering van de EOSC te versnellen.
Binnen het EOSC-ecosysteem wordt er zowel gewerkt aan technische oplossingen om FAIR data binnen de onderzoekswereld op een gestandaardiseerde en geharmoniseerde manier ter beschikking te stellen en te bewaren, een effectieve cloudoplossing, als ook aan de algemene bewustwording en bevordering van Open Science in Europa. FAIR staat voor vindbare, toegankelijke, uitwisselbare en herbruikbare data.
Rol van Belnet binnen de EOSC
Als Belgische gemandateerde organisatie voor de EOSC wil Belnet Open Science en het gebruik van FAIR data stimuleren in de Belgische onderzoeksgemeenschap. Denk hierbij aan de tool Orfeo, het Open Science platform met bijna 8000 publicaties over wetenschappelijk onderzoek dat gefinancierd wordt door Belspo (het Federaal Wetenschapsbeleid).
Ook DMPonline.be, de datamanagementtool om een datamanagementplan (DMP) op te stellen is hiervan een voorbeeld. Het datamanagementplan beschrijft het soort data, hoe gevoelig ze zijn (bv. persoonlijke gegevens) en hoe en waar ze bewaard zullen worden. Ook een cruciale tool voor Open Science zijn authenticatie- en autorisatie infrastructuren (AAI), die Belnet aanbiedt in de vorm van de Belnet R&E Federation, waarmee onderzoekers en onderzoeksinstellingen kunnen bepalen wie op welke data repository toegang heeft, en met welke rechten.
Belnet werd uiteraard ook vertegenwoordigd op het EOSC Symposium. Onze collega’s nemen deel aan het EOSC Focus-project, dat ondersteuning biedt aan de EOSC Association om de digitale transformatie naar Open Science in Europa verder uit te rollen. Belnet is actief in drie werkpakketten:
- Stakeholder Management
- Strategische onderzoeks- en innovatie-agenda
- Communicatie en eventorganisatie
National Tripartite Event Tsjechië
Op dag één en twee vond eveneens het National Tripartite Event van Tsjechië, het land dat momenteel het Europese voorzitterschap uitoefent, plaats. Dit event is een samenwerking tussen de Europese Commissie, de EOSC-A (EOSC Association) en de vertegenwoordigers van de lidstaten, waaronder de gemandateerde organisatie van het land. Een National Tripartite Event heeft als doel de dialoog aan te wakkeren tussen de betrokken ministeries, onderzoeksinstanties, financierende instellingen en de bredere EOSC-onderzoekscommunity. Ook in België zullen we een dergelijk event organiseren.
Doelstellingen en actuele uitdagingen voor de EOSC
Verschillende thema’s kwamen aan bod tijdens het Symposium. Hoog op de agenda staan de drie prioriteiten van de EOSC Steering board - samengesteld uit de vertegenwoordigers van de lidstaten: EOSC en data literacy, EOSC en commerciële partners en ten slotte het promoten van de FAIR data als een gemeenschappelijk goed. Bovendien is er ook een uitgesproken interesse om vanuit verschillende projecten (vb. Skills4EOSC) in te zetten op opleiding en ontplooiing van onderzoekers op vlak van Open Science, als ook op het beschikbaar stellen van de nodige tools hiervoor.
Daarnaast zijn er ook nog steeds heel wat uitdagingen waarmee de EOSC geconfronteerd wordt: vooral juridische aspecten, zoals GDPR en compliance met de Europese regelgeving zijn hierbij enerzijds een uitdaging, en anderzijds een opportuniteit om een voorbeeldfunctie in te nemen. De EOSC is dan ook de beste garantie om duurzaamheid op de lange termijn te garanderen. Ook de vele beleidsniveaus en verschillende structuren binnen de verschillende landen zorgen ervoor dat het moeilijk is om één strategische visie te ontwikkelen. Vandaar dat er enerzijds bottom-up gewerkt wordt om via de strategische agenda mee het EU-werkprogramma en dus de EU funded projecten vorm te geven, en anderzijds vorig jaar de EOSC-A werd opgericht om de coördinatie van het geheel op zich te nemen.
Tijdens het vierdaagse event was er tijdens de koffiemomenten steeds tijd voor netwerking, gestimuleerd door de aanwezigheid van beursstanden van zowel data als service providers, project managers van EOSC-projecten en leden van onderzoekscommunities.
Samenwerking: de sleutel tot succes
De boodschap op het event was duidelijk: onderzoeksinstellingen, onderzoekers en het volledige EOSC-ecosysteem, met inbegrip van de EOSC-gerelateerde projecten uit HORIZON2020 en INFRAEOSC en de EOSC-A moeten, met steun vanuit de Europese Commissie, blijven samenwerken om tot oplossingen en synergiën te komen om onderzoekers op vlak van Open Science te ondersteunen.
Kortom: enkel door samen te werken en op regelmatige en gestructureerde wijze informatie en ervaringen uit te wisselen, kunnen we tot een gezamenlijke Open Science visie en oplossingen komen die de onderzoekswereld op lange termijn vooruithelpen.
Over de auteur
Freya Goeminne studeerde Taal- en Letterkunde: Nederlands-Duits en Meertalige Bedrijfscommunicatie aan de Universiteit Gent. Binnen Belnet verzorgt ze de interne communicatie, veranderingscommunicatie en organisatie van opleidingen. Sinds mei 2022 neemt ze via Belnet ook deel aan het EOSC Focus-project als Project Officer communicatie en events.