Laura Standaert is Data Steward aan de UGent voor de cluster Life Sciences & Medicine, die de faculteiten Geneeskunde, Gezondheidswetenschappen, Diergeneeskunde en Farmaceutische Wetenschappen omvat. Samen met vier andere Data Stewards en twee Data Curators werkt ze binnen het Open Science Team aan professionele ondersteuning van onderzoekers (vanaf PhD-niveau) bij het beheer en de bewaring van onderzoeksdata.
Om aan deze verwachting te voldoen is DMPonline.be zeker een van haar tools bij uitstek. Het platform dat ze sinds 2019 gebruikt, is ideaal om onderzoekers te helpen bij het beheren van hun Data Management Plannen. Ze was zo vrij om ons wat meer te vertellen over het gebruik van DMPonline.be aan de Universiteit Gent.
UGent has made DMPonline.be the tool of choice for managing the data of these research projects
Hoeveel onderzoekers aan de UGent maken gebruik van DMPonline.be?
In totaal hebben al meer dan 10000 onderzoekers aan de UGent er ooit gebruik van gemaakt en in het afgelopen jaar ging het om iets meer dan 3000 onderzoekers. Alle doctoraatsstudenten aan de Universiteit Gent moeten een datamanagementplan (DMP) opstellen, en alle onderzoekers die persoonsgegevens verwerken, gebruiken het platform om de verwerking van persoonsgegevens te registreren.
"De belangrijkste drijvende kracht is onderzoekers bewust maken van het belang van een goede datamanagementplanning en hen een instrument aanreiken dat het hen zo gemakkelijk mogelijk maakt om aan de eisen van financiers te voldoen."
Is het gemakkelijk om onderzoekers te overtuigen van het belang en de noodzaak van het gebruik van DMPonline.be?
DMPonline.be is voor onze onderzoekers DE plaats om de templates te vinden die nodig zijn om te voldoen aan de DMP- en GDPR-registratievereisten. Dit maakt dat ze zich automatisch tot DMPonline.be wenden om hun DMP op te stellen. Sommigen laten ons ook weten dat ze het sterk waarderen dat ze in DMPonline.be bij het opstellen van een DMP ondersteunende teksten (van het instituut of de financier) vinden, die hen helpen bij het beantwoorden van de verschillende vragen die in de DMP-template opgenomen zijn.
Hoe helpt u hen om dit instrument te gebruiken?
Onderzoekers kunnen contact opnemen met ons RDM-supportteam om vragen te stellen of om feedback te vragen. En we proberen proactief zoveel mogelijk nuttige informatie op te nemen in de richtsnoeren op DMPonline.be en in onze eigen supportpagina's voor het beheer van wetenschappelijke gegevens. Bovendien geven we elk jaar verschillende opleidingen over datamanagementplanning.
Is de toepassing van de FAIR Data-principes de drijvende kracht achter het DMPonline.be-project?
De belangrijkste drijvende kracht is onderzoekers bewust maken van het belang van een goede datamanagementplanning en hen een instrument aanreiken dat het hen zo gemakkelijk mogelijk maakt om aan de eisen van financiers te voldoen.
Het begrip 'datamanagementplanning' en de DMPonline-software gaan eigenlijk vooraf aan de eerste formele beschrijving van de FAIR-principes in de paper van Mark Wilkinson en zijn collega's van 2016. Maar deze zaken zijn natuurlijk nauw met elkaar verbonden, in die zin dat het bereiken van een FAIR gebruik van gegevens bijzonder moeilijk is zonder een degelijke datamanagementplanning. Ook hebben de FAIR data-beginselen de laatste jaren natuurlijk veel aandacht gekregen van onderzoeksgemeenschappen, instellingen en financiers.
Wat zijn volgens u de grootste voordelen van het DMPonline.be-platform?
De meest opvallende troef is de gebruiksvriendelijkheid: zodra u de juiste template hebt geselecteerd, zijn de volgende stappen zeer eenvoudig. Een ander voordeel is dat het platform actuele informatie bevat over de eisen van financiers en dat het onderzoekers in staat stelt deze op consistente wijze in te vullen. Verder maakt het platform samenwerking mogelijk bij plannen waaraan meerdere instituten meewerken.
"Gebruik kunnen maken van deze internationale ontwikkelingen is een enorme troef voor de evolutie van de praktijken inzake het beheer van onderzoeksgegevens."
Kunnen onderzoekers nog financiering krijgen voor hun onderzoeksprojecten zonder een DMP op te stellen?
In de Belgische context en voor Europees gefinancierd onderzoek is een volledig DMP meestal een vereiste nadat men al financiering heeft gekregen. Het is dus niet nodig om de financiering zelf te verkrijgen, maar financiers van onderzoeken gebruiken het wel als instrument om ervoor te zorgen dat de middelen goed worden besteed. Ook nemen nogal wat van hen nu al een paar vragen over het beheer van onderzoeksgegevens op in hun subsidieaanvraagformulieren. Het beleid van onderzoeksfinanciers evolueert nog steeds in de richting van meer nadruk op het beheer van onderzoeksgegevens en op 'Open Science'. Het is dus best mogelijk dat een volledig DMP in de toekomst toch nog een vereiste wordt om financiering te krijgen.
Kunt u ons een recent voorbeeld geven waarbij DMPonline.be werd gebruikt in een onderzoeksproject met een internationale reikwijdte?
De door de Europese Commissie in het kader van Horizon gefinancierde projecten zijn doorgaans zeer internationale projecten met veel partners en een complexe projectopzet. Tegelijk zijn de eisen inzake gegevensbeheer voor Horizon Europe bijzonder geavanceerd. Onlangs werkte ik samen met een projectcoördinator voor een dergelijk project om met behulp van DMPonline.be de input van alle projectpartners te consolideren in een DMP.
Denkt u dat dit instrument in de toekomst nog verder kan worden ontwikkeld? Kunnen de functionaliteiten nog evolueren?
Er zijn zeker enkele verbeteringen denkbaar met betrekking tot de geautomatiseerde integratie met andere systemen. Dit zou de werklast voor onderzoekers verminderen omdat ze dan niet langer alle nodige informatie moeten opzoeken en doorsturen. Dit zal echter een stap-voor-stap-proces moeten zijn, omdat ook de andere tools waarmee verbinding moet worden gemaakt, misschien nog niet klaar zijn voor dergelijke integraties. En het zou een gestandaardiseerd interactieformaat vereisen.
Een laatste horde, die tegelijk het grootste voordeel is, is dat de ontwikkeling van DMPonline.be niet alleen afhankelijk is van de Belgische ontwikkeling, maar deel uitmaakt van een grotere internationale open source-gemeenschap. Gebruik kunnen maken van deze internationale ontwikkelingen is een enorme troef voor de evolutie van de praktijken inzake het beheer van onderzoeksgegevens.
Waar bent u het meest trots op als lid van het DMPonline.be-project?
Het feit dat steeds meer Belgische instellingen zich aansluiten bij DMPonline.be. Dit moet wel betekenen dat het een nuttig instrument is dat mensen willen gebruiken. Ook de update en migratie naar de nieuwste community releases is een geweldige prestatie, niet in het minst omdat het een groeiende interactie met de internationale gemeenschap mogelijk maakt.
Wil je beginnen met DMPonline.be?